Piaget’in Bilişsel Gelişim Kuramı

Jean Piaget insanın gelişimiyle ilgili dört gelişim dönemi belirlemiştir. Bu dört aşamayı insanın dünyayı algılama süreci olarak ele almıştır. Gelişim aşamaları ile birlikte insanın zihinsel gelişiminin devam ettiğini söyler. Piaget bütün çocukların bu gelişim evrelerinden mutlaka geçmiş olması gerektiğini ve her çocuğun aynı sırayla bu gelişim aşamalarından geçtiğini belirtir.

İnsan dışardan gelen uyaranları anlamlandırmaya çalışır. Bu uyaranlar anlamlandırılmazsa bir dengesizlik meydana gelir. Çocuk meydan gelen bu dengesizliği gidermeye çalışır. Bunu yaparken de daha önce yaşantıladığı deneyimleri kullanır. Yani çocuk daha önce yaşantıladığı deneyimler ile şimdi karşısına çıkan durumlar arasında bir denge kurmak ister. Bu dengeyi sağlamaya çalışmayla birlikte çocuk bir bilişsel gelişim süreci içine girer. Çocuğun sürekli zihninde meydana gelen bu dengesizlikleri gidermeye çalışma sürecine bilişsel gelişim denir. Yani bilişsel gelişim için çocukların dünyayı anlamlandırmasına denir.

Bu bilişsel gelişim sürecini Piaget dört gelişim modelinde ele almıştır. Bu gelişim modelleri; duyusal motor dönem, işlemler öncesi dönem, somut işlemler dönemi ve soyut işlemler dönemidir.

Duyusal Motor Dönem ( 0-2 yaş )

0-2 yaş arasında olan bu dönemde duyusal işlevler ve motor hareketler ön plandadır. Çocuk dokunma, tat alma gibi duyusal işlevler yoluyla dünyayla temasa geçer. Çocuğun öğrenmesi duyularını kullanmasıyla başlar. İleriki aylarda ise motor yeteneklerinin gelişmesi ile olur. Dönemin başında bağımlı halde olan bebek, ikinci yılda bağımsız olma yolundadır. İlk başlarda kendisine yönelik olan bebek dönemin sonuna doğru dışarıya yönelir. Bebek sembollerle yapılanlar arasında ilişki kurar. Yapılan eylemler ve hareketlerin, bebeğin zihninde belli bir sembolü oluşur.

Duyusal motor dönemi altı evrede ele alınır.

1. Evre (0-1 ay): Bu evrede emme refleksi vardır. Bebeğin doğuştan getirdiği emme ve yakalama refleksleri yeni bilgilerle harmanlanır. Çocuk bu reflekslerle davranış şemaları geliştirir. Doğuştan getirilen bu refleksler gelişiminin temelini oluşturur. 
2. Evre (1-4 ay): Bu dönemde bebek birincil döngüsel tepkileri ortaya koymasıyla başlar. Bebek kendisi için herhangi bir anlamı olmayan bir davranışı yapmasıyla birlikte bundan hoşlanır ve bu davranışı tekrar etmeye devam eder. Ayrıca çevresindekilerinin tepkileriyle birlikte belli bir amaca yönelik davranışlarda da bulunmaya başlar.
3. Evre (4-10): Bebek bu evrede hoşuna giden veya gitmeyen olarak anlamsız bir şekilde yaptığı davranışları anlamlandırır. Çevresinde olup bitenleri anlamlandırmaya başlar. İlgisi kendi bedeninden dışarıya kayar.
4. Evre (10-12 ay): Bu evrede bebek amaçlı bir şekilde hareket etmeye başlar. Zamanla dünya hakkında bilgi sahibi olmaya başlayan çocuk doğuştan getirdiği davranışlar yerine anlamlı davranışlar gösterir. Bebeğin bu durumu ilk zeka göstergesi olarak değerlendirilir. Etrafında gördüğü nesnelere temas etmeye çalışır.
5. Evre (12-18 ay): Bu dönemde bebek amacını gerçekleştirmek için deneme yanılma yoluna başvurur. Bebek neden sonuç ilişkisiyle yeni davranışlar öğrenir.
6. Evre (18-24 ay): Bebek bu evrede üretmeye ve icat etmeye başlar. Dış dünyada gördüğü şeyleri kendi zihninde simgeleştirir. Bu yolla bebek sorunların çözümünü zihinsel olarak düşünür. Bebek daha önce amaçları için deneme yanılma yoluna başvurmuştu, bu dönemde ise kendi yöntemlerini geliştirmeye başlar. Amaçları için yeni yollar üretir.  

 İşlem Öncesi Dönem ( 2-6 yaş )

Bu dönemde bebek için nesneler artık kalıcı olmuştur. Daha önce gördüğü bir nesne yok olduğu zaman fark eder. Çünkü nesnenin varlığı kalıcı hale gelmiştir. Çocuk dışarda gördüğü ve gözlemlediklerini zihninde bazı sembollerle canlandırır. Bebeğin geliştirdiği sembollerden biriside dildir. Dil gelişimi bebeğin bilişsel gelişiminin bir parçasıdır. Bu dönemde bebek imge ve kelimeleri kullanır.

Bu semboller bebeğin nesneleri görüş açısına göre şekillenir. Bu semboller bebeğin yüklediği anlamlara göre ortaya çıkar. Mesela köpek bir çocuk için bir dost iken başka bir çocuk için tehlikeli bir anlam ifade eder. Çocuklar bu sembolleri kendi deneyimlerine göre geliştirir. Kısaca bir sembole anlam veren şey bebeğin o şey hakkındaki bilgisidir. Bebek çevresinde gördüğü şeyleri zihninde sembolleştirerek canlandırsa da işlem yapacak düzeyde değillerdir. Bebek konular arasında ilişki kuramaz. Konuları bir bütün olarak ele alamaz. Zihninde her şey parça parça olarak yer alır. Sembolleştirdiği nesneleri tek bir özelliğine göre ele alır. Bebek tek yönlü düşünür. Yani nesneleri kendi sembolleştirdiği şekilde görür. Bu nesnenin farklı bir anlamı veya farklı bir işlevinin olabileceğini düşünmez. Her şeyi tek bir açıdan görür ve ona göre davranır.  Olaylar ve semboller arasında mantıksal bir ilişki kuramaz.

Mantıksal düşünmeden yoksun olan çocuklar çevrelerinde gördükleri cansız nesnelere de canlı muamelesi yaparlar. Animizm olarak adlandırılan bu durum çocuğun canlı ve cansız nesneler arasında ayrım yapamadığını gösterir. Piaget bazı çocukların ise sadece hareket eden nesneleri canlı olarak gördüklerini söyler. Dönemin sonuna doğru çocuk sezgiler yoluyla soru sorma, akıl yürütmelerle birlikte problemlere çözüm bulmaya çalışır.

Somut İşlemler Dönemi ( 7-11 yaş )

Bu dönemde çocuğun zihinsel becerileri gelişir. Çocuk mantıksal ilişki kurmaya başlar. Meydana gelen olaylar arasında bağlantı kurma ve olayları bir bütün olarak ele alır. Çocuk sadece somut nesne ve olaylar arasında mantıksal bağlantı kurabilir. Daha önce birbirine benzeyen havanları aynı olarak değerlendiren çocuk şimdi bariz farklılıklarına göre ayrımlarını yapmaya başlar. Nesneleri belli özelliklerine göre ayırır. Bu durum soyut kavramlar için geçerli değildir. Bu dönemde çocuk için soyut kavramlar hala anlaşılmazdır. 

Soyut İşlemler Dönemi ( 11 yaş ve üzeri )

 Bu dönemde çocuk soyut olarak mantık yürütmeye başlar. Daha önceki dönemde semboller üzerinden giden çocuk artık düşünce üzerinden ilerler. Herhangi bir durumun bütün sonuçlarını kafasında değerlendirip ölçüp tartabilir. Bir problemler karşısında varsayımlar yoluyla bütün çözüm ve olasılıkları düşünüp test eder.  Bir önceki dönemde çocuk sadece yaşantıladığı, yani dokunup, gördüğü şeyler hakkında düşünürdü. Bu dönemde ise çocuğun düşünebilmesi için somut bir gerçeğe ihtiyacı yok. Yaşantılamadığı deneyimler üzerine de düşünebilir. Yani başkasının deneyimlediği olaylar hakkında düşünebilir ve geleceğe yönelik tahminlerde de bulunabilir.

                                                                                                      Psikolog Halime ÇİÇEK

KAYNAKÇA

Bayraktar, M. M. (2017). Jean Piaget'nin bilişsel gelişim kuramına yöneltilen eleştiriler bağlamında Türkiye'de yapılan din eğitimi çalışmalarının değerlendirilmesi (Doctoral dissertation, Necmettin Erbakan University (Turkey)).

ÖZER, İ. Ö. PİAGET'NİN BİLİŞSEL GELİŞİM KURAMI VE BİR ROMAN KAHRAMANI: ZEZE.

Piaget’in Bilişsel Gelişim Kuramı,duyusal motor,işlemler öncesi,somut işlemler ve soyut işlemler dönemi,bebek,çocuk,nesne,

Piaget’in Bilişsel Gelişim Kuramı,duyusal motor,işlemler öncesi,somut işlemler ve soyut işlemler dönemi,bebek,çocuk,nesne,

Piaget’in Bilişsel Gelişim Kuramı,duyusal motor,işlemler öncesi,somut işlemler ve soyut işlemler dönemi,bebek,çocuk,nesne,

Piaget’in Bilişsel Gelişim Kuramı,duyusal motor,işlemler öncesi,somut işlemler ve soyut işlemler dönemi,bebek,çocuk,nesne,

Psikolog, öneri,Anadolu, yakası psikolog öneri, avrupa yakası psikolog, öneri, en iyi psikolog avrupa yakası, istanbul psikolog tavsiye, ücretsiz psikolog, istanbul psikolog fiyatları, psikolog ücretleri, istanbul psikolog, şişli psikolog, psikolog ücretleri, online terapi, psikolog fiyatları, pedagog, psikolog randevu, psikolog merkezi, psikolojik testler, online terapi, yetişkin terapi ,çocuk-ergen terapi, aile-çift terapi, hipnoz terapi, çocuk ergen, cinsel terapi, terspist, panik atak, özgüven, depresyon, ilişki problemi, travma, okb, vesvese, takıntı, obsesif kompalsif bozukluk, kişilik bozukluğu, paranoid, kişilik bozukluğu, narsizim, narsisizm, borderline, kişilik, bozukluğu, çekingen, anksiyete, kaygı, sosyal fobi, çekingenlik, kararsızlık, kapalı yer korkusu, klostrofobi, hassas bağırsak sendromu, erken boşalma, iktidarsızlık, erektil disfonksiyonel bozukluk, vajinismus, Adalar, Arnavutköy, Ataşehir, Avcılar, Bağcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Başakşehir, Bayrampaşa, Beşiktaş, Beykoz, Beylikdüzü, Beyoğlu, Büyükçekmece, Çatalca, Çekmeköy, Esenler, Esenyurt, Eyüpsultan, Fatih, Gaziosmanpaşa, Güngören, Kadıköy, Kağıthane, Kartal, Küçükçekmece, Maltepe, Pendik, Sancaktepe, Sarıyer, Silivri, Sultanbeyli, Sultangazi, Şile, Şişli, Tuzla, Ümraniye, Üsküdar ve Zeytinburnu, Adana, Adıyaman, Afyonkarahisar, Ağrı, Amasya, Ankara, Antalya, Artvin, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çankır,ı Çorum, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Hatay, Isparta, Mersin, İstanbul, İzmir, Kars, Kastamonu, Kayseri, Kırklareli, Kırşehir, Kocaeli, Konya, Kütahya, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Muş, Nevşehir, Niğde, Ordu, Rize, Sakarya, Samsun, Siirt, Sinop, Sivas, Tekirdağ, Tokat, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Uşak, Van, Yozgat, Zonguldak, Aksaray, Bayburt, Karaman, Kırıkkale, Batman, Şırnak, Bartın, Ardahan, Iğdır, Yalova, Karabük, Kilis, Osmaniye, Düzce, psikolog,psikolog ekşi,kadın psikolog,ünlü psikolog,en başarılı psikolog,tesettürlü psikolog

Psikolog, öneri,Anadolu, yakası psikolog öneri, avrupa yakası psikolog, öneri, en iyi psikolog avrupa yakası, istanbul psikolog tavsiye, ücretsiz psikolog, istanbul psikolog fiyatları, psikolog ücretleri, istanbul psikolog, şişli psikolog, psikolog ücretleri, online terapi, psikolog fiyatları, pedagog, psikolog randevu, psikolog merkezi, psikolojik testler, online terapi, yetişkin terapi ,çocuk-ergen terapi, aile-çift terapi, hipnoz terapi, çocuk ergen, cinsel terapi, terspist, panik atak, özgüven, depresyon, ilişki problemi, travma, okb, vesvese, takıntı, obsesif kompalsif bozukluk, kişilik bozukluğu, paranoid, kişilik bozukluğu, narsizim, narsisizm, borderline, kişilik, bozukluğu, çekingen, anksiyete, kaygı, sosyal fobi, çekingenlik, kararsızlık, kapalı yer korkusu, klostrofobi, hassas bağırsak sendromu, erken boşalma, iktidarsızlık, erektil disfonksiyonel bozukluk, vajinismus, Adalar, Arnavutköy, Ataşehir, Avcılar, Bağcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Başakşehir, Bayrampaşa, Beşiktaş, Beykoz, Beylikdüzü, Beyoğlu, Büyükçekmece, Çatalca, Çekmeköy, Esenler, Esenyurt, Eyüpsultan, Fatih, Gaziosmanpaşa, Güngören, Kadıköy, Kağıthane, Kartal, Küçükçekmece, Maltepe, Pendik, Sancaktepe, Sarıyer, Silivri, Sultanbeyli, Sultangazi, Şile, Şişli, Tuzla, Ümraniye, Üsküdar ve Zeytinburnu, Adana, Adıyaman, Afyonkarahisar, Ağrı, Amasya, Ankara, Antalya, Artvin, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çankır,ı Çorum, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Hatay, Isparta, Mersin, İstanbul, İzmir, Kars, Kastamonu, Kayseri, Kırklareli, Kırşehir, Kocaeli, Konya, Kütahya, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Muş, Nevşehir, Niğde, Ordu, Rize, Sakarya, Samsun, Siirt, Sinop, Sivas, Tekirdağ, Tokat, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Uşak, Van, Yozgat, Zonguldak, Aksaray, Bayburt, Karaman, Kırıkkale, Batman, Şırnak, Bartın, Ardahan, Iğdır, Yalova, Karabük, Kilis, Osmaniye, Düzce, psikolog,psikolog ekşi,kadın psikolog,ünlü psikolog,en başarılı psikolog,tesettürlü psikolog

Psikolog, öneri,Anadolu, yakası psikolog öneri, avrupa yakası psikolog, öneri, en iyi psikolog avrupa yakası, istanbul psikolog tavsiye, ücretsiz psikolog, istanbul psikolog fiyatları, psikolog ücretleri, istanbul psikolog, şişli psikolog, psikolog ücretleri, online terapi, psikolog fiyatları, pedagog, psikolog randevu, psikolog merkezi, psikolojik testler, online terapi, yetişkin terapi ,çocuk-ergen terapi, aile-çift terapi, hipnoz terapi, çocuk ergen, cinsel terapi, terspist, panik atak, özgüven, depresyon, ilişki problemi, travma, okb, vesvese, takıntı, obsesif kompalsif bozukluk, kişilik bozukluğu, paranoid, kişilik bozukluğu, narsizim, narsisizm, borderline, kişilik, bozukluğu, çekingen, anksiyete, kaygı, sosyal fobi, çekingenlik, kararsızlık, kapalı yer korkusu, klostrofobi, hassas bağırsak sendromu, erken boşalma, iktidarsızlık, erektil disfonksiyonel bozukluk, vajinismus, Adalar, Arnavutköy, Ataşehir, Avcılar, Bağcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Başakşehir, Bayrampaşa, Beşiktaş, Beykoz, Beylikdüzü, Beyoğlu, Büyükçekmece, Çatalca, Çekmeköy, Esenler, Esenyurt, Eyüpsultan, Fatih, Gaziosmanpaşa, Güngören, Kadıköy, Kağıthane, Kartal, Küçükçekmece, Maltepe, Pendik, Sancaktepe, Sarıyer, Silivri, Sultanbeyli, Sultangazi, Şile, Şişli, Tuzla, Ümraniye, Üsküdar ve Zeytinburnu, Adana, Adıyaman, Afyonkarahisar, Ağrı, Amasya, Ankara, Antalya, Artvin, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çankır,ı Çorum, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Hatay, Isparta, Mersin, İstanbul, İzmir, Kars, Kastamonu, Kayseri, Kırklareli, Kırşehir, Kocaeli, Konya, Kütahya, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Muş, Nevşehir, Niğde, Ordu, Rize, Sakarya, Samsun, Siirt, Sinop, Sivas, Tekirdağ, Tokat, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Uşak, Van, Yozgat, Zonguldak, Aksaray, Bayburt, Karaman, Kırıkkale, Batman, Şırnak, Bartın, Ardahan, Iğdır, Yalova, Karabük, Kilis, Osmaniye, Düzce, psikolog,psikolog ekşi,kadın psikolog,ünlü psikolog,en başarılı psikolog,tesettürlü psikolog